1947: De Porong Delta, de landing bij Passir Poetih en de terugreis naar Nederland

Gerard en het 2e Infanteriebataljon van de mariniersbrigade zijn begin 1947 actief in de Porong-delta. In deze delta lagen veel rijstvelden die cruciaal waren voor de regio en de stad Soerabaja.
Begin 1947 was er een acute dreiging dat de Indonesiërs de sluizen in het verder gelegen Modjokerto wilden gebruiken om het waterniveau in de delta te saboteren. Dit zou verstrekkende gevolgen hebben voor de bevolking. Daarom werd een operatie gepland om dit te voorkomen: Actie Ideaal.

Actie Ideaal was een grote operatie waarbij niet alleen meerdere onderdelen van de mariniersbrigade betrokken waren, maar er ook nauw werd samengewerkt met de Landmacht.

Door meerdere colonnes werden manoeuvres uitgevoerd en werd er opgetrokken naar de stad Mojokerto. Er was een gemotoriseerde colonne van 120 (!) voertuigen (de hoofdmacht) die via de hoofdweg optrok naar Modjokerto. Infanterie-compagnies vormen aan weerszijden van deze gemotoriseerde acties uit om kruispunten te zuiveren, vluchtroutes af te sluiten, te ‘sweepen’, etc. Gerard en het Verbindingspeloton waren ingedeeld bij deze hoofdmacht.

Modjokerto werd met succes ingenomen. Mojokerto was in deze tijd een grote provincie-hoofdstad, met een hoofdkwartierfunctie voor de tegenstander, en hier bevonden zich ook de strategische doelen: de Milrip-sluizen.

Na de inname van Mojokerto trok de tegenstander zich terug om te hergroeperen en trekt weer even een periode van relatieve rust aan.

Dit biedt de mariniersbrigade de mogelijkheid om troepen meer te rouleren, eenheden met verlof te sturen, maar ook om meer te oefenen. Amfibische landingen in het bijzonder. En dat was niet voor niks, zou later blijken.

Ter voorbereiding op Operatie Product:

• Gaan de troepen meer oefenen op amfibische landingen.
• Worden er, om zand in de ogen te strooien, veel troepen heen en weer geplaatst. Ondermeer naar Bali.

Gerard maakt deel uit van de groep mariniers dat (tijdelijk) naar Bali gaat.

De “eerste politionele actie” was een groot offensief van de Nederlandse strijdkrachten in het toenmalige Nederlands-Indië. Ca. 95.000 Nederlandse soldaten zouden worden ingezet op Java en Sumatra. Zogenaamd om orde en rust te herstellen, maar dat was zeker niet de enige reden.

De oorlog in Indië was ook gewoon verschrikkelijk duur voor Nederland, dat tevens bezig was om het eigen land weer op te bouwen na de oorlogsjaren.

Het was dus zeker ook bedoeld om de oorlogskas wat meer lucht te geven. Daarom werd ook ten doel gesteld om economische locaties veilig te stellen. Economische doelen als: rubberplantages, suikerfabrieken, koffie, etc.

De Mariniersbrigade zou hun bijdrage hieraan doen op Oost-Java. Hoe? Door een grote amfibische landing en snel optrekkende colonnes naar strategische doelen.

De actie voltrok zich door meerdere colonnes:

• Colonne Geel (landde als eerst, brughoofd beveiligen)
• Colonne Rood: havengebied Probobolingo veiligstellen
• Colonne Wit: naar zuiden, posten veiligstellen en west-flank veilig stellen
• Colonne Blauw: naar oosten en dan naar zuiden trekken
• Colonne Bali: vanaf landing Meneng, optrekken Bandjowangie en oost-vlak veilig stellen

Het 2e Infanteriebataljon (incluis Gerard) van de mariniers waren onderdeel van colonne Blauw.

De opmars van Colonne Blauw was een moeizame en ging gepaard met vrij veel gevechten. De colonne kwam aan land met de LST’s No. 4 en PELIKAAN. Daarna trokken zij naar Panoroekan. Hier vonden lichte schermutselingen plaats.
Bij Sitoebondo waren de gevechten ronduit zwaar te noemen: er waren bunkers en de tegenstander had goede posities in veroverde gebouwen.

Na Sitoebondo kwam de Colonne bij een interneringskamp met vrouwen en kinderen. Deze werd ontzet.

‘s Avonds kwam de Colonne aan bij de Suikerfabriek. Hier werd kamp gemaakt en de nacht doorgebracht.
NB: mijn grootvader heeft gedurende zijn leven meermaals verteld over deze Suikerfabriek. Deze gigantisch plantage waar de mariniers een TRI-kamp troffen, was eigendom van een zeer eigenaardig te noemen, oude Duitser.

De volgende ochtend trok de Colonne naar Bondowoso. Deze route ging gepaard met veel mijnen, boobietraps en versperringen. De sergeant der mariniers Crombach (van stootsectie Inbat 2) voorkwam hier eigenhandig dat een bomb ontplofte op een brug, wat zeker het eind zou betekenen van de opmars. Hij is hiervoor onderscheiden. Ook over dit verhaal heeft mijn grootvader meermaals gememoreerd in zijn leven.

Met vertraging kwam de colonne bij het uiteindelijke doel, Bondowoso. Dit werd, met gevechten, ook ingenomen.

Gerard is op dit moment korporaal-schrijver bij het Berichten-centrum. De toevoeging schrijver is een oude marine-traditie. Van oudsher hadden schepen schrijvers (‘scribes’); deze lieden waren verantwoordelijk voor de administratie, op personeelsvlak, maar ook de voorraad, e.d. (meer info over marine-schrijvers)

In augustus 1947 wordt Gerard genoemd in een inventarisatie van al het schrijvend-personeel bij Inbat 2.

Op 28 november 1947 gaat Gerard op voor repatriering. Hij zal naar de marinekazerne gaan in Soerabaja, het zogeheten Depot, om zich gereed te maken voor de terugreis.

Op 16 december vertrekt hij vanuit de haven van Soerabaja met de MS Volendam.

Ze maken een tussenstop in Tandjong Priak, de grote haven bij Jakarta. Waarschijnlijk worden hier meer thuisvaarders ingescheept.

Op eerste kerstdag, 25 december 1947, vertrekken ze uit Tandjong Priak en een maand later zal hij terug zijn in Nederland.